تفاوت آنیل و تمپر – فـولادکاران
تفاوت آنیل و تمپر ؛ تمپرینگ استیل (Tempering) و آنیل کردن استیل (Annealing) دو روش عملیات حرارتی هستند. هرکدام به منظور خاصی بر روی محصول استنلس استیل اعمال می‌شوند. تفاوت عملیات آنیل و تمپر بسیار جزئی اما مهم است. روش انجام این دو فرآیند بسیار نزدیک به یکدیگر است. این دو فرآیند در مراحل مختلف بر روی استیل انجام می‌شوند. و هرکدام باعث ایجاد ویژگی‌های متفاوتی در استیل می‌شوند. در ادامه قصد داریم تفاوت عملیات آنیل و تمپر را به طور کامل شرح دهیم و ویژگی‌های حاصل از هرکدام از آن‌ها را بررسی کنیم.انواع عملیات حرارتی استیل ( تفاوت آنیل و تمپر )پیش از ورود به بحث تفاوت عملیات آنیل و تمپر بهتر است ابتدا انواع عملیات حرارتی استیل را بررسی کنیم. عملیات حرارتی به فرآیندهای سرد کردن و گرم کردن کنترل شده برای رسیدن به خواص مکانیکی و فیزیکی مطلوب گفته می‌شود. فرآیندهای مختلفی برای عملیات حرارتی وجود دارد. که هرکدام طی سیکل خاصی انجام می‌شود. و سبب ایجاد ویژگی‌های خاص در استیل می‌شود. برخی از فرآیندها به منظور افزایش سختی و استحکام و برخی از فرآیندها به منظور بهبود شکل پذیری و چقرمگی استیل انجام می‌شود. در اغلب موارد نمی‌توان تمام فرآیندها را بر روی تمامی آلیاژهای فلزی انجام داد. به عنوان مثال برخی از آلیاژها و گریدهای استیل را نمی‌توان با عملیات حرارتی سخت کرد.به طور کلی می‌توان عملیات حرارتی را به صورت زیر فهرست کرد:عملیات حرارتی آنیل کردنعملیات حرارتی تمپرینگعملیات حرارتی سخت کاری سطحیعملیات حرارتی همگن سازیعملیات تنش زداییعملیات حرارتی کوئنچعملیات نرماله کردنتمپرینگ یا برگشت‌دادنتفاوت عملیات آنیل و تمپر در کاربرد آن‌ها و دمای آن‌ها مشخص می‌شود. تمپر کردن استیل به منظور افزایش شکل پذیری و چقرمگی انجام می‌شود. در این عملیات فولاد سخت شده تا دمایی کمتر از دمای بحرانی گرم می‌شود. و با نرخ مناسبی خنک می‌شود. طی این فرآیند اندازه دانه در ریزساختار بیشتر و فولاد تمپر دارای چقرمگی بالاتری می‌باشد. این عملیات عمدتا بر روی آلیاژهای سختکاری انجام می‌شود. قطعه سختکاری از استحکام بالا و چقرمگی پایینی برخوردار است. برای تعادل بین چقرمگی و استحکام عملیات تمپر کردن استیل بر روی قطعات انجام می‌شود.مزایای تمپر کردنتفاوت عملیات آنیل و تمپر در مزایای هرکدام نیز مشهود است. با تمپرینگ استیل می‌توان به ترکیبی مناسب از استحکام و چقرمگی دست یافت. تعیین میزان دما و زمان تمپر کردن استیل می‌تواند بر روی استحکام و چقرمگی آن تاثیر گذار باشد. هرچه دمای این فرآیند افزایش یابد، کاهش استحکام بیشتری رخ می‌دهد و به طبع آن چقرمگی آن نیز افزایش می‌یابد. از مزایای دیگر عملیات تمپرینگ استیل می‌توان به آزاد شدن تنش‌های ناشی از فرآیند کوئنچ اشاره کرد.کوئنچ کردن استیل به کاهش دمای ناگهانی از دمایی بالاتر از دمای بحرانی تا دمایی نزدیک به دمای اتاق گفته می‌شود. معمولاً فولاد مورد نظر در آب، روغن و یا پلیمر‌های مخصوص غوطه ور می‌کنند. طی این فرآیند به دلیل کاهش دمای ناگهانی، تنشی تحت عنوان تنش پس‌ماند در ساختار استیل باقی می‌ماند. این تنش می‌توان سبب ترک خوردگی و یا عیب در قطعات شود به همین دلیل برای از بین بردن این تنش‌ها از فرآیند تمپر کردن استیل استفاده می‌شود.آنیل یا بازپختبرای درک بهتر تفاوت عملیات آنیل و تمپر، عملیات آنیلینگ یا بازپخت استیل را بررسی می‌کنیم. آنیلینگ استیل عملیاتی است که طی آن ساختاری با سختی کم و انعطاف پذیری بالا در استیل تشکیل می‌شود. دمای مورد نیاز برای انجام عملیات آنیل دمایی بالاتر از دمای دگرگونی فازهاست. استیل مورد نظر به مدت زمان کافی در این دما نگه داشته می‌شود و طی آن ساختاری عاری از کرنش در استیل پدیدار می‌شود.مزایای آنیلینگ استیلدما یکی از موارد تفاوت عملیات آنیل و تمپر می‌باشد. آنیل فرآیندی است که طی آن استیل تا دمایی بالاتر از دمای تبلور مجدد گرم می‌شود و پس از آن نیز به صورت آهسته سرد می‌شود.اصلی‌ترین تفاوت عملیات آنیل و تمپر را می‌توان در کاربرد آن‌ها دانست. تمپرینگ استیل برای بهبود خواص استیل عملیات حرارتی انجام می‌شود . آن را به خواص نهایی مورد نظر می‌رساند. اما فرآیند آنیلینگ استیل به منظور بهبود خواص شکل پذیری استیل انجام می‌شود و آن را برای یک فرآیند شکل دهی آماده می‌کند. عملیات آنیل به خواص مکانیکی استیل مانند استحکام کششی، استحکام تسلیم، سختی و ازدیاد طول اجازه می‌دهد تا به میزانی مطلوب بازگردند و برای انواع فرآیندهای شکل دهی آماده شوند.طی فرآیندهای شکل دهی، به دلیل رخداد پدیده کارسختی، استحکام استیل زیاد شده و به طبع آن شکل پذیری آن کاهش می‌یابد. برای مثال برای کاهش ضخامت یک ورق استیل از ضخامت زیاد، نمی‌توان تمام کاهش ضخامت را در یک مرحله انجام داد و این امر طی چند مرحله حاصل می‌شود. پس از هر بار کاهش ضخامت برای بهبود شکل پذیری و کاهش نیروی مورد نیاز، ورق استیل را تحت فرآیند آنیل قرار می‌دهند.تفاوت عملیات آنیل و تمپراصلی‌ترین تفاوت عملیات آنیل و تمپر کاربرد آن‌هاست. از دیگر موارد تفاوت عملیات آنیل و تمپر دمای انجام این دو فرآیند است. دمای فرآیند تمپر از دمای فرآیند آنیل پایین‌تر است. فرآیند آنیل در دمایی بالاتر از دمای تبلور مجدد انجام می‌شود. دیگر تفاوت عملیات آنیل و تمپر ساختار نهایی استیل بعد از انجام این فرآیندهاست. ساختار آنیل شده باعث پدید آمدن ساختاری یکدست با حداکثر میزان شکل پذیری استیل می‌شود.سخن آخرتفاوت آنیل و تمپر ؛ تفاوت عملیات آنیل و تمپر بسیار جزئی است اما دانستن روش این دو فرآیند سبب می‌شود تا با تفاوت‌های آن‌ها آشنا شویم. فرآیند آنیل پس از فرآیندهای کارسرد انجام می‌شود و هدف آن بهبود خواص شکل پذیری برای انجام فرآیندهای شکل پذیری بعدی است. اماتمپر کردن استیل به منظور بهبود چقرمگی استیل سختکاری شده است. عملیات تمپرینگ استیل را می‌توان از فرآیندهای نهایی برای تولید قطعات دانست در صورتی که آنیلینگ استیل عموما پیش از فرآیندهای شکل دهی انجام می‌شود.گروه صنعتی فولاد کاران
تنظیم و نگارش : یحیی صالحی
تفاوت آنیل و تمپر – فـولادکاران
منبع
