تاریخچه و فرآیندهای فلزکاری
فلزکاری فرایندی است که با استفاده از فلز، محصولات فلزی تولید یا مونتاژ می‌شوند. این فرآیند جزئی اساسی از علوم و فناوری امروزی است و به مطالعه خصوصیات تمامی فلزات می‌پردازد. فلزکاری به دو بخش تقسیم می‌شود: اول، جداسازی خالص از سایر عناصر و دوم، شکل‌دهی بعد از ذوب. در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد فلزات مورد نیاز از سنگ‌های معدنی استخراج می‌شوند و پس از فرآیند جداسازی، به طور گسترده در صنایع مختلف استفاده می‌شوند. اکثر فلزات به صورت ترکیب‌های شیمیایی یا مخلوطی یافت می‌شوند. به‌عنوان مثال، مس و آهن در بیش از ۲۵۰ نوع سنگ معدنی یافت می‌شوند، از این تعداد، برخی از کانی‌ها اهمیت خاصی دارند، زیرا بیشترین تعداد کانی‌های اصلی مس از این دست هستند. به‌عنوان مثال: کالکوپیریت، کالکوسیت، کولین، بورنیت، مس طبیعی، مالاکیت و آزرویت. بسیاری از فلزات با استفاده از حرارت یا واکنش‌های شیمیایی از یکدیگر جدا می‌شوند. در این صنعت، علاوه بر شکل‌دهی، تقویت فلزات نیز بسیار مهم است. برای افزایش مقاومت یک فلز، از فلزات مستحکم‌تر استفاده می‌شود.
تاریخچهٔ فلزکاری
تحقیقات باستان‌شناسی نشان داده است که در عصر
<رؤوس بندی یک>
روز سفالگری در ایران
امروز روزی بود که به سفالگری می‌پرداخت. ۷۰۰۰ سال تاریخ فلزکاری در ایران شاهد توسعه‌ی هنری تازه و تکامل آن در طول دهها قرن است.
<رؤوس بندی دو>
شکوفائی هنر فلزکاری
بررسی‌های باستان‌شناسی و کشف اشیاء مختلف نشان دهنده‌ی دوران شکوفائی هنر فلزکاری در ایران است. تنوع فلزات، نقوش و طرح‌های زیبا غنای تازه‌ای را به این هنر اضافه کرده است.
از بین دستاوردهای مهم هنر و فناوری ایرانیان باستان، اشیاء ساخته شده از طلا، نقره و برنز می‌توان به ظروف، اسلحه‌ها، جواهرات و زیورهای شخصی اشاره کرد.
<رؤوس بندی سه>
تأثیر فرهنگی مشترک
آثار فلزی خلق شده در دوره‌های مختلف حاصل سنت‌های فرهنگی مشترک بوده و عناصر ایرانی اغلب با عناصر نواحی همجوار تلفیق شده و سبک‌های جدیدی را به وجود آورده‌اند.
در دوره هخامنشیان، سلسله پادشاهان ایران، از سلسله‌های پادشاهی ایالت پارس در جنوب غربی ایران بودند. این امپراتوری گسترده از طلا، نقره، برنز و آهن برای ساخت ظروف، اسلحه‌ها و زیورهای شخصی استفاده می‌کردند.
<رؤوس بندی چهار>
نتیجه‌گیری
این نشان می‌دهد که هنر فلزکاری در ایران تاریخ چندین هزار ساله دارد و تأثیرات فرهنگی مختلفی را در خلق آثارش نشان داده است.
“`html
چند نمونه از اشیاء موجود در مجموعه هایفریر و ساحکر را می‌توان متعلق به این دوران دانست و اغلب آنها نیز غیرعادی به نظر می‌رسند.دوره ساسانی (۲۲۴–۶۵۱ پیش از میلاد)از میان موضوعات فلزی کهن ایرانی که در مجموعه‌های گالری سالکر و فریر قرار دارند سی نمونه شیء از میان کل اشیاء به این دوره تعلق دارد. اغلب نمونه کارهای فلزی ساسانیان در این مجموعه‌ها، ظروف نقره هستند و به‌طور کلی ظروف نقره ساسانی از روی نمونه‌های رومی و بیزانسی و تا حدی کمتر از روی نمونه‌های اولیه آسیای شرقی یا مرکزی الگو برداری شده‌اند.به دلیل نزدیکی بسیار زیادی که دو دوره اشکانی و ساسانی به هم دارند تشخیص دقیقی آثار فلزی این دو دوره از یکدیگر بسیار مشکل است. اغلب ظروف نقره ساسانیان با موضوعات انسانی، که مفاهیم سیاسی و مذهبی دادند، تزئین گشته‌اند.دوره صفویه فلزکاری دوره صفویفلزکاری دورهٔ صفوی سه ویژگی مهم دارد: نخست اینکه فلزکاری این دوره، دنبالهٔ هنر فلزکاری در دورهٔ تیموریان به‌ویژه مکتب خراسانی است؛ دوم در زمان شاه عباس یکم دو مکتب فلزکاری در ایران وجود داشت: یکی در خراسان و دیگری در آذربایجان؛ سوم آنکه مکتب خراسانی تأثیر زیادی
“`
مضمون مقاله شامل بررسی اشیاء مختلفی است که در مجموعه‌های هایفریر و ساحکر قرار دارند و اکثراً به‌عنوان بسیاری از آنها عجیب و غریب تصور می‌شود. دوران ساسانی (۲۲۴–۶۵۱ پیش از میلاد) شامل ۳۰ شیء از میان کلیه اشیاء مربوط به این دوره است که در مجموعه‌های گالری سالکر و هایفریر قرار دارند. بیشتر نمونه‌های کارهای فلزی ساسانی در این مجموعه‌ها، ظروف نقره‌ای هستند که به‌طور کلی از الگوهای رومی و بیزانتی الهام گرفته شده‌اند و تا حدی کمتر از الگوهای اولیه آسیای شرقی یا مرکزی الگوبرداری شده‌اند. به دلیل شباهت بسیار زیاد دوره هخامنشی و دوره ساسانی، تشخیص دقیقی بین اثار فلزی این دو دوره بسیار دشوار است. اغلب ظروف نقره‌ای ساسانی با موضوعات انسانی که نشان‌دهنده مفاهیم سیاسی و مذهبی است، تزئین شده‌اند. دوره صفوی، واحدی از هنر فلزکاری دارد که در این دوره، مکتب خراسانی به ویژه هنر فلزکاری در دوره تیموریان را ادامه داده است. در دوران شاه عباس یکم، دو مکتب فلزکاری در ایران وجود داشت، یکی در خراسان و دیگری در آذربایجان و مکتب خراسانی تأثیر بسیاری داشته است.
تکنولوژی بهبود خودکار
تأثیر قدیمی مکتب ایران، بدون آشکار شدن تأثیر آن، گذاشته شده است. فرایندهای فلزکاری به چهار دسته تقسیم می‌شود: تغییر شکل، برش، اتصال و شکل‌دهی افزایشی. اکثر برش‌های فلزات توسط ابزارهای فولادی پرسرعت یا ابزارهای کاربیدی صورت می‌گیرد. هر یک از این دسته‌ها شامل فرایندهای مختلفی است. قبل از هر عملیات، فلز باید مشخص شده و اندازه‌گیری شود. کولیس ابزار دستی است که برای اندازه‌گیری دقیق فاصله بین دو نقطه طراحی شده است. اکثر کولیس‌ها دارای دو مجموعه لبه‌های تخت و موازی هستند که برای اندازه‌گیری قطر داخلی یا خارجی استفاده می‌شوند. این کولیس‌ها می‌توانند در یک هزارم اینچ (۲۵.۴ میکرومتر) دقیق باشند. انواع مختلف کولیس مکانیسم‌های مختلفی برای نمایش فاصله اندازه‌گیری شده دارند. در مواردی که اجسام بزرگتر باید با دقت کمتری اندازه‌گیری شوند، اغلب از نوار اندازه‌گیری استفاده می‌شود.
مواد استفاده شده در فرایند فلزکاری
- آهن
- فولاد
- آلومینیوم
- مس
- منیزیم
- نیکل
- فلزات نسوز
- تیتانیوم
- روی
- برنج
- برنز
همچنین، ریخته‌گری ماسه‌ای، ریخته‌گری با قالب دائمی، ریخته‌گری تحت فشار، ریخته‌گری دقیق، ریخته‌گری فرسایش و آهنگری از جمله فرایندهای متداول در فلزکاری هستند.
“`html
قالب باز – آهنگری
قالب بسته – اکستروژن
کشش عمیق – Cold heading
متالورژی پودر – Screw machine
کلید : X=به طور معمول انجام می شود, ۰=با سختی انجام می شود یا احتیاط, جای خالی=توصیه نمی‌شود
صنایع دستی
از وسایلی که با دست ساخته می‌شود به نام صنایع فلزیِ دستی یاد می‌شود. رشتهٔ تراشکاری، فرزکاری در صنایع خفیفه و ظریفه به‌کار می‌رود؛ به‌خصوص در فلزکاری طلا، مس و نقره این رشته‌ها معروف‌اند. یکی از دوره‌های مهم این صنعت و هنر، فلزکاری دوره صفوی بوده‌است.
گروه صنعتی فولاد کاران
تنظیم و نگارش : یحیی صالحی
فلزکاری ، تاریخچه و فرآیندها
منبع
“`
